ilustrasi: Mangle
Sanggeus indungna maot, Nyi Antéh hirupna jadi nunggelis. Jauh ka sintung kapala, lieuk deungeun lieuk lain, henteu indung heuteu baraya. Aya gé bapana sanggeus boga deui pamajikan mah, jadi tambélar. Ka anak henteu riksa henteu nyaah. Mun méré dahar gé kumaha ceuk indung téréna, rék dibéré rék henteu.
Ku kitu puguh wé Nyi Antéh mindeng ngarumas, indung téréna galak pisan, sok nyarékan, tampolana nyintreuk jeung nyiwit tarik. Dina méré dahar, indung téréna téh saukur tamba kawaranan. Sanguna saeutik ukur jeung uyah. Lamun tas dahar bari ngalémétan réméh téh Nyi Antéh sok sasambat ka indungna dikawihkeun.
“Emaa emaa nyai tulungan. Nyai neda… lapar kénéh. Da sanguna ngan saeutik. Jaba teu aya réncangna.” Ceuk Nyi Antéh bari ngalémétan réméh.
Nyi Antéh ditambélarkeun ku indung téréna kitu téh lain ngan sakali, tapi mindeng. Saban dahar. Sok ngadoni éta ogé ka bapana yén indung téréna téh medit, méré dahar sok saeutik, tapi ku bapana kalah dipolotan.
“Ngadoni siah, miradukeun,” ceuk bapana.
Osok éta ogé bapana ngagelendeng indung téréna sangkan méré dahar téh sing nepi ka seubeuheun. Tapi lain robah kalah ka sok malik nyarékan Nyi Antéh.
“Ngadoni siah ka bapa manéh! Budak mah sapaméréan kolot wé teu kudu ngadu-ngadu,” ceuk indungna bari celetot nyiwit tarik pisan. Atuh Nyi Antéh téh ceurik ampun-ampunan.
Sanggeus kitu mah Nyi Antéh téh teu wanieun deui bébéja ka bapana. Ah kadongdora pamikirna bébéja ogé lain jadi seubeuh, kalah jadi nyeri.
Sakali mangsa sabot bapana ngala suluh jualeun ka kota, Nyi Antéh dibéré dahar. Biasa saeutik ukur jeung hulu peda. Geus kitu tuluy sirah budak téh diketrok ku aseupan nu ramiping ku réméh. Nya atuh puguh wé sirah Nyi Antéh téh pinuh ku réméh.
Keur kitu datang bapana. Barang jol gé heg bapana nanya.
“Geus dibéré dahar budak téh?”
“Puguh wé seubeuheun pisan. Awahing ku seubeuh gagaro sirah gé ku leungeun nu ramiping ku réméh,” ceuk indung térénan ngarah dipiandel.
Kitu jeung kitu wé saban poe ogé nasib Nyi Antéh téh.
Sakali mangsa tina ku teu kuat nahan kanalangsaan, Nyi Antéh ka kuburan indungna, ngadon ceurik balilihan bari sasambat.
“Ema.. ema .. Nyai lapar. Nyai lapar… hayang neda. Indung téré galak jeung medit. Sirah diketrok aseupan.” Budak sasambat balilihan di luhur kuburan indungna.
Sabot kitu kersaning Allah, teu aya nu mustahil, podonghol wé tina jero kuburan téh cau emas saturuy. Atuh hékak Nyi Antéh ngadahar cau emas. Nyeubeuhkeun dahar sangu saeutik paméré ema téréna. Saban poe kitu wé aya kiriman cau emas, nya Nyi Antéh téh teu leuleus teuing. Awakna jagjag jeung seger.
Orokaya mireungeuh anak téréna jadi jagjag, indung téréna curiga. Palangsiang sok maok kéjo. Tuluy diintip dituturkeun ka kuburan. Barang kaciri dikuburan aya cau, indung téréna ngambek bébéakan.
“Ngérakeun maok cau nu saha hah? Budak-budak panjang kokod, kawas nu teu dibéré dahar waé,” ceuk indung téréna bari molotot. Regeyeng cau téh dibawa ka imahna. Ningali kitu budak téh ceurik deui di kuburan indungna.
“Emh ema naha geuing kieu waé nasib abdi téh. Cau Nyai dirampas, indung téré téh bet telenges teuing. Ka nyai taya rasrasan.”
Geus reup magrib budak téh can dék balik, cicing waé dikuburan indungna bari teu weléh sasambat, hayang milu ka kuburan.
Geus burit budak teu balik, bapana kukurilingan néangan.
“Nyai geura balik geus burit sieun sandékala. Keur naon cicing waé di kuburan?” ceuk bapana basa manggihan budakna keur nginghak di luhureun kuburan indungna.
Sabot kitu barasat aya katumbiri, nurunkeun tarajé emas, Nyi Antéh dipapagkeun ku widadari dibawa ka luhur bulan. Nyi Antéh dikukut para widadari. Betaheun bari séhat.
Nya dina mangsana bulan caang mabrak cahayaan hérang dumeling sok kabireungeuh majar cenah aya Nini Antéh keur ninun karémbong sutra ngais ucingna, bawa ti kuburan indugnna.*** (H.B.M / Galura)
