Baheula mah basa keur ngorana éta kulawarga téh éstu beurat beunghar. Di lembur téh pangjegudna. Salakina teureuh menak, ngan hanjakal loba harta lunak libuk téh teu dibarengan ku beunghar haténa. Karesepna éta salaki pamajikan téh kan curak-curak jeung ngahambur-hambur duit warisan kolotna.
ilustrasi: google
Sanajan kaayaanana kitu, naon-naon nu tumiba ka maranéhkan téh tangtu waé teu bisa bérés ku humandeuar. Barang gawé mah tetep kudu, da beuteung mah angger kudu dieusian.
Sanggeus kaayaanana kitu, salakina jadi rajin barang gawé. Sasatna mah teu bauan. Daék itu daék ieu, rancagé tur rapékan. Ngan, abong adat geus kakururng ku iga, karesepna kana ngahambur-hambur mah teu leungit.
Beubeunangan hasil gawé sapoé jeput téh ludes-ludes waé, euweuh nu nyangsang hiji-hiji acan, boh kana tanah boh ingon-ingon pibekeleun pikahareupeun. Nu jadi pikiranana ngan kana eusi kadut. Kulantaran tara rikirik, hirupna angger waé teu aya menyatna.
Beuki kolot mah tanagana téh beuki suda. Atuh panghasilan tina barang gawée teu kawas baheula. Nu mercaya gawé manéhna ogé beuki ngurangan, da loba kénéh nu jagjag jeung waringas. Antukna manéhna jadi leungiteun kasab. Kiwari sapopoéna ogé ukur jadi tukang buburuh ngarit.
Hiji poé, waktu manéhna ngarit di leuweung, panggih jeung saurang pamuda nu sarua keur ngarit. Pangawakana beresih jeung gagah, saliwat mah teu mantes kudu barang gawé kasar kitu mah.
Duanana uplek ngobrol, manéhna ngébréhkeun bangbaluh ka éta pamuda, kumaha kasusah nu tumiba ka dirina. Tina paromanana mah si pamuda haateun pisan. Bérés cacarita, éta pamuda téh tuluy ngajak ka mumunggang gunung.
Manéhna teu talangké nuturkeun pamuda. Sanggeus nepi di mumunggang gunung. Si pamuda téh nuduhkeun hiji tangkal kawung nu doyong kalebah jurang. Barang disidik-sidik mah, horéng tanggal kawung téh ahéng kacida. Kawung téh buahan caruluk emas.
“Ieu téh tangkal kawung pelak karuhun kuring.” Ceuk éta pamuda bari tuluy naék kana tangkal kawung. Sanggeus nepi ka luhur, tuluy mipit sababaraha siki caruluk emas, diasupkeun kana kojana. Geus kitu mah tuluy turun deui.
Ari manéhna bati colohok, asa hémeng jeung cangcaya.
“Kang, kuring mah teu bisa marengan lila, lantaran aya pangabutuh séjén. Sok waé ngala sacukupna ulah loba teuing. Kahareupna tangtu anak incu urang saréréa bakal sarua butuh,” ceuk éta pamuda bari tuluy ngaléos.
Heuleut sawatara linana saditinggalkeun ku si pamuda, manéhna téh kacida bungaheunana ningali emas nu ting gurilap. Teu talangké tuluy ngudalkeun kabéh jukut tina karung nu geus pinuh. Laju naék, ngala caruluk emas.
Nénjo emas nu sakitu lobana, dina pikirna ngalangkang deui kahirupan manéhna mangsa keur beurat beunghar. Antukna najan inget ogé kana papatah si pamuda teu dipaliré. Caruluk emah téh kabeh dipupu, diwadahan kana karung nepi ka pinuh ku emas.
Waktu rék turun manéhna bingung pisan, karung nu rék pinuh ku emas téh hésé nurunkeunana. Rék dipuragkeun, kulantaran kawungna doyong ka jurang, tangtu waé moal bisa. Murag nagndung harti dipicen. Ari rék dipicenan sawaréh, tangtu waé lebar. Bororaah satengahna, dalah sasiki ogé lebar kacida. Antukna caruluk emas nu sakarung téh dipaksakeun dibawa turun.
Karék ogé saléngkah, awakna kaburu kabawa mantén ku karung nu eusi emas. Manéhna jeung carulukna ragrag ka jurang, emas euewuh nu kapluk. Manéhna nemahan pati saharita kénéh, lantaran katinggang pisan ku karung nu eusi emas.
Jadi hirup mah ulah sieun béakeun rijki ku batur. Masing-masing ogé geus aya bagéanana. Atuh lamun dina ayana, ulah sok aya asa aing aya, dimonyah-monyah nepi ka poho ka poé isuk jeung kabatur. Tangtu waé sipat-sipat nu sarakah mah pamustunganana téh teu weléh numbuk di sué. *** (Sumber; Taufik Rahayu/Mangle No. 2358)
